Kennisdeling

Spelen is ontdekken, leren en groeien. Voor jonge kinderen vormt het de basis van hun ontwikkeling, waar motorische vaardigheden, sociale interactie en creativiteit samenkomen. In Merwede’s autovrije, groene omgeving bieden de binnentuinen een unieke kans om spel te verweven met de stad. Dit naslagwerk helpt bij het creëren van speelplekken voor kinderen van 0 tot 6 jaar die bijdragen aan een gezonde, inclusieve en levendige wijk. Gebaseerd op expertise en praktijkervaringen, biedt het inspiratie en praktische richtlijnen om meer speelkansen te stimuleren.

Circulair bouwen is meer dan alleen de MPG-score, en draait ook om ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken zonder onnodige uitputting van grondstoffen, vervuiling of schade aan ecosystemen – op een economisch verantwoorde manier, ten gunste van mens en dier, nu en in de toekomst. Dit naslagwerk bevat de conclusies en inzichten uit de workshops.

Merwede staat aan het begin van een ambitieuze transformatie. De ontwikkelplannen voor deze wijk gaan verder dan enkel het bouwen van duurzame woningen en voorzieningen; ze beogen ook de ontwikkeling van een rijke ecologische leefomgeving.

Met de creatie van de ‘Merwedebiotoop’ willen we negen specifieke doelsoorten – van de citroenvlinder en egel tot de gierzwaluw en de tjiftjaf – een thuis bieden. De resultaten van deze nulmeting geven ons een waardevol inzicht in de huidige staat van biodiversiteit en bieden een fundament om onze voortgang te monitoren.

In dit werk nemen we u mee langs een scala aan innovatieve strategieën en technieken om de milieu-impact van betonconstructies te beperken. Van de optimalisatie van paalfunderingen en het gebruik van hybride wapening tot de toepassing van geopolymeerbeton en de nieuwste methoden voor CO2-captatie – dit naslagwerk biedt waardevolle inzichten en concrete handvatten voor om de impact van beton te verkleinen.

Liefde voor de natuur en onze omgeving is iets dat vaak voor lief wordt genomen. Hoe vaak verstillen we nog bij het aangezicht van een rood wordende boom wanneer de herfst zich aandient?

Om de aandacht te vestigen op onze omgeving, realiseren we in Merwede verwonderingsplekken. Ze doen ons even verstillen bij natuur, geven voer voor gesprek over onderwerpen als recyclen of bieden op andere wijze vermaak. Een voorbeeld is de Agoramobiel, een flexibel en interactief leerplatform dat de verbinding met de omgeving vergroot voor de Agoraschool die zich in Merwede zal vestigen.

De bouw heeft een aanzienlijk aandeel in de totale CO2 uitstoot van Nederland, om klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken, is het van belang dat we in de bouw sturen op zo min mogelijk CO2 uitstoot. In opdracht van het Merwede LAB heeft LEVS architecten in samenwerking met AM en Synchroon een onderzoek gedaan naar minimalisatie van de CO2 uitstoot en geeft daarbij inzicht op welke wijze dit bereikt kan worden.

De openbare ruimte (buitenruimte) in Merwede is ‘groen tenzij’ en is de uitgelezen plek voor bewoners om elkaar te ontmoeten. Om de ruimte echt ván de bewoners te maken, kiezen we ervoor niet de hele buiten ruimte uit te ontwerpen maar vrije plekken te reserveren voor toekomstige invulling door de bewoners. In dit naslagwerk vind je een uiteenzetting van hoe de inrichting van de buitenruimte zal worden bepaald in samenwerking met bewoners en de omgeving.

Geschiedenis speelt een cruciale rol in het versterken van de identiteit en verbondenheid van stedelijke gebieden, maar in de huidige Merwedekanaalzone is nog maar weinig zichtbaar van het verleden. Daarom is onderzoek gedaan naar het verleden van het plangebied met als doel dit verleden zichtbaar en beleefbaar maken.

Het beleefbaar maken van de natuur in Merwede draagt ertoe bij dat inwoners gaan begrijpen wat het belang is van natuur, er voor willen zorgen en hun verantwoordelijkheid er voor nemen. Ook in eigen huis en tuin. In opdracht van het Merwede LAB heeft OAK inspirerende en concrete maatregelen opgesteld om de natuur in Merwede beleefbaar te maken voor de toekomstige bewoners. In het bijzonder gericht op de onderwaternatuur.

Merwede wordt een groene wijk inclusief een eigen Merwede biotoop met een Big Five: vleermuizen, gierzwaluwen, kleine zangvogels (zoals huismussen), egels en insecten. Echter mogen we het waterleven niet vergeten, zowel in het Merwedekanaal als de diagonaal; een nieuwe ecologische waterverbinding die het Merwedekanaal met het water in Park Transwijk verbindt. OAK consultants brachten de kansen voor de onderwaternatuur in kaart. Je leest erover in dit naslagwerk.

De urgentie voor het gebruik van duurzame en biobased materialen in de bouw is hoog, ook binnen Merwede. Dit geldt voor alle onderdelen van een gebouw, zo ook voor de gevels. Om de ontwikkelaars binnen Merwede een concrete handreiking te geven voor het gebruik van duurzame materialen voor de gevels, hebben Paul de Ruiter Architects, LEVS architecten en Zecc Architecten een naslagwerk ontwikkeld. Dit is een compact overzicht van de opties voor gevelmaterialen inclusief prijsindicatie (door BNN adviseurs).

Het Merwede LAB heeft Planalogic gevraagd een parametrisch ontwerpstudie uit te voeren op een bouwblok van Merwede om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen de duurzaamheidsdoelstellingen en stedenbouwkundige randvoorwaarden. Daarnaast gaan we op zoek naar de optimale balans voor maximale duurzame impact binnen de randvoorwaarden van Merwede. Dit naslagwerk is een overzicht van de belangrijkste lessen en resultaten.

De waterbergingsopgave is een belangrijk onderwerp in Merwede. Dit naslagwerk geeft een handreiking hoe dit kan worden gecombineerd met groenblauwe daken en de binnentuinen. Dit naslagwerk geeft daarom een voorbeeldberekening van de hemelwateropgave op basis van de uitgangspunten in de samenwerkingsovereenkomst en de beleidsregels “uitvoering programma Merwede”. Ook geeft het een toelichting hoe waterberging ingezet kan worden voor de bewatering van de beplanting op de daken.

Het Merwede LAB heeft DGMR gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de voorlopige energielabels van de woongebouwen uit blokken B4, B5 en B12. Het doel van dit onderzoek is om een overzicht te schetsen van de te verwachten energielabels en de geleerde lessen (“lessons learned”), zodat deze leerpunten ook voor de andere Merwede- blokken gebruikt kunnen worden.

Wat betekent het toepassen van het Positieve Gezondheidsmodel voor Merwede en de betrokkenen? In welke mate zijn deze maatregelen succesvol om de gezondheid van de inwoners van Merwede straks daadwerkelijk te bevorderen? En vooral: waar liggen nog kansen om Positieve Gezondheid binnen Merwede te verbeteren? Het Louis Bolk Instituut heeft een uitgebreide beoordeling gemaakt van de plannen voor Merwede op de leefbaarheid en gezondheid ten behoeve van de toekomstige bewoners. 

In 2022 is, in samenwerking met TAUW, het naslagwerk ‘uitwerking van de Merwede biotoop’ ontwikkeld met concrete handvatten om de ambities op het gebied van biodiversiteit te realiseren. Als vervolg op deze uitwerking van TAUW, zijn in dit naslagwerk de verblijfplaatsen voor de laatvlieger, één van de doelsoorten waar minder over bekend is, verder uitgewerkt.

De fysieke omgeving kent een breed palet aan type ontmoetingen: van een toevallige ontmoeting, tot groepsinteractie of zelfs actieve ontmoetingen. Deze ontmoetingen ontstaan onder andere door de activiteiten waartoe de omgeving je uitnodigt, zoals het samen sporten of het uitlaten van de hond. Hiervoor is een ontwerpuitwerking voor Blok 1A in Merwede gemaakt. 

Nest Natuurinclusief geeft inzicht in de oplossingen voor metselwerk als ook voor houtskeletbouw. Dat heeft geleid tot een gids voor natuurinclusief ontwerpen met alternatieve mogelijkheden om nestplekken voor gebouwbewonende soorten (huismus, gierzwaluw, gewone dwergvleermuis) te realiseren.

Groene en natuurinclusieve gevels kunnen leiden tot verbeteringen in de luchtkwaliteit, het verminderen van urban heat island-effect, het verminderen van lawaai, de demping van regenwater en bevordering van de stedelijke biodiversiteit.

Merwede als een gezond ecosysteem. Een prettig thuis voor mens én dier. Dat is de ambitie. Dit naslagwerk biedt concrete handvatten om een thuis te creëren voor de vijf belangrijkste doelsoorten. 

Hoe kunnen we ontwikkelen in co-creatie met de natuur? En wat kunnen we hierin leren van de gebiedsontwikkelingen Floriade en Almere Pampus?

Dit naslagwerk geeft handvatten om in het bouwproces mens en natuur te verbinden en daarbij in te spelen op de toenemende klimaatrisico’s. Theoretische inzichten met een concrete vertaling naar de praktijk van Merwede.

De gevel is een belangrijk onderdeel van het gebouw om impact te realiseren. Op zowel duurzaamheid als op betaalbaarheid. Dit naslagwerk biedt een mooi palet aan betaalbare innovaties om zichtbaar te kunnen onderscheiden. 

Inzicht in hoe je kunt ontwerpen voor ontmoeting. Hoe maak je de vertaling naar de praktijk met de ladder van sociale interactie, en wat zijn de ontwerpadviezen per trede van de ladder?

De enorme dichtheid binnen Merwede kan voor uitdagingen zorgen rondom het borgen en stimuleren van sociale cohesie en gemeenschapszin. Dit onderzoek belicht de kansen voor gemeenschapszin en sociale cohesie in de hoogstedelijke context van Merwede.

De markt van duurzame energie ontwikkelt zich snel. Dit naslagwerk biedt een overzicht van de belangrijkste marktontwikkelingen op gebied van PV-panelen voor de ontwikkeling van Merwede.

De afwerking is hét visitekaartje van een gebouw. Dit naslagwerk geeft een overzicht van innovaties om juist op die plek circulaire materialen toe te passen.

Tijdens de innovatieparade circulaire buitenruimte zijn concrete innovaties getoond met als doel deze innovaties uiteindelijk terug te zien in de buitenruimte van Merwede.

Merwede wordt een unieke Utrechtse stadswijk. Gezond stedelijk leven voor iedereen. In deze autovrije wijk kun je fijn samenleven. Met volop groen en alle stadse voorzieningen heel dichtbij.

De fiets wordt hét vervoermiddel binnen Merwede. De fietsenstallingen zijn dan ook een belangrijke plek in deze stadswijk. Dit onderzoek biedt maatregelen om de fietsenstalling zo te ontwerpen dat het een prettige en inspirerende plek is waar verbinding tussen bewoners ontstaat.